Omschrijving:

Antibiotica Allergie

 

 

Samenvatting

- De meest voorkomende allergie is een penicilline allergie, 80-90% van de mensen met een geregistreerde penicilline-allergie kan veilig penicillines krijgen na analyse.

- De in Nederland beschikbare cefalosporines delen geen zijketens met penicillines en kunnen daardoor veilig worden toegediend bij penicilline-allergie. 

  Uitzondering hierop zijn mensen met een ernstige type IV reactie op beta-lactam antibiotica in het verleden (SJS/TEN, AGEP en DRESS, zie toelichting voor uitgebreidere
  omschrijving). Aanpassing van de eerste keus perioperatieve profylaxe is daarom maar sporadisch noodzakelijk.

- Onderstaand stroomschema is een beknopte leidraad. Een toelichting is te vinden in de tekst. 

 

Beleid bij verdenking antibiotica allergie

Bron: ABR zorgnetwerk NoordNederland 

 

*   BLA = beta-lactam antibiotica: tot deze groep behoren penicillines, cefalosporines, carbapenems en monobactams. Penicillines en cefalosporines worden in deze
    flowchart apart genoemd. 

** Gecontroleerde setting: een klinische setting met observatie door getraind personeel, zodat snelle en adequate behandeling mogelijk is bij optreden van een
    allergische reactie.

 

Onderscheid types allergie

Het is belangrijk om de symptomen en tijdsduur sinds de initiële reactie uit te vragen. Hierbij is het van belang om onderscheid te maken tussen een directe type I reactie
(IgE gemedieerd) en een vertraagde type IV reactie (T-cel gemedieerd). 
Een uitgebreide vragenlijst ter ondersteuning is desgewenst te vinden in de SWAB-richtlijn 'Aanpak bij vermoeden van antibiotica allergie (2022)'.

 

Type I reactie 
Ontstaat meestal <1 uur, uiterlijk tot 6 uur na inname van het verdachte middel. 

Ernstig 
- Acuut begin van klachten met gelijktijdige betrokkenheid van de huid en/of mucosa (zoals gegeneraliseerde urticaria, jeuk of flushing, angio-oedeem) EN
  tenminste een van het volgende: respiratoire klachten, hemodynamische symptomen of ernstige gastro-intestinale symptomen 

of

- Acuut ontstaan van hypotensie of bronchospasme of laryngeale betrokkenheid na exposure van een antibioticum aan de patiënt, zelfs zonder typische huid betrokkenheid. 

Niet ernstig: 
Symptomen van 1 orgaansysteem en afwezigheid van bovengenoemde criteria van ernstige reactie.

 

Vertraagde type  reactie (T-cel gemedieerd)
Ontstaat > 24 uur tot weken na inname van het verdachte middel. 
 

Ernstige cutane adverse reacties (SCAR): 

- Stevens-Johnson syndroom / toxische epidermale necrolyse (SJS/TEN): huiduitslag met loslating van de huid, mucosale laesies, koorts. 

- Acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP): acute pustuleuze eruptie met erytheem en wijdverspreide niet-folliculaire steriele pustels, mogelijk met koorts 
  en/of gezichtsoedeem. 

- Drug rash with eosinophilia and systemic symptoms (DRESS syndroom): o.a. koorts, exantheem passend bij geneesmiddelenreacties, perifere eosinofilie in het bloed,
   lymfadenopathie, orgaanbetrokkenheid (lever/nieren).

 
Niet ernstig: 

- Maculopapuleus exantheem (MPE): morbilliforme huiduitslag, eosinofilie. 

- Symmetrical drug related intertriginous and flexural exanthem (SDRIFE): vergelijkbaar met MPE, met betrokkenheid van de gluteale en intertrigineuze gebieden en
   symmetrie van laesies. 

- Fixed drug eruptie (FDE): Pijnlijke/brandende erythemateuze of oedemateuze ronde plaques met grijs/donkerkleurig centrum op lip, tong, gezicht, geslachtsdelen.

 

Atypische reactie/bijwerkingen:
Uitsluitend atypische klachten (zoals misselijkheid, hoofdpijn of diarree). 
Bij ernstige bijwerkingen in verleden betreffend antibioticum vermijden. 

 

Risico op kruisallergie bij B-lactam antibiotica

Bovenstaande tabel is van toepassing op immediate type allergie. Het is een selectie van het schema zoals weergegeven

in de richtlijn “aanpak bij vermoeden van antibiotica allergie”. Voor meer informatie zie volledige richtlijn antibiotica allergie op www.swab.nl

Bron: ABR zorgnetwerk Noord-Nederland 

 

 

Indicaties voor verwijzing

Bij allergie voor penicillines (inclusief amoxicilline/clavulaanzuur) is verwijzing naar de polikliniek interne geneeskunde van het MCL mogelijk voor verdere analyse. Dit is een
samenwerking tussen de infectieziekten, klinische farmacie en farmacologie, en dermatologie.

Indien er sprake is van een allergische reactie op een ander antibioticum met de verwachting dat dit type antibiotica geïndiceerd is in de toekomst kan verwijzing naar de
allergoloog (in het UMCG of elders) worden overwogen.